TBMM - Meltem Öztürk (AA) - CHP, Romanlara yönelik önyargıların giderilmesi için sanat, spor, eğitimde başarılı Romanların adlarının meydan, sokak ve caddelere verilmesini, sembolik anıt ya da heykeller dikilmesini önerdi.
CHP, insan hakları, hukukun üstünlüğü, eşitlik ve adalet ilkelerinden hareketle, "Romanlara Yönelik 2018-2020 Eylem Planı" hazırladı.
Eylem Planı'nda, köklü tarihleri, dünyanın her köşesine uzanan nüfus yapıları, kendilerine özgü dilleri ve zengin bir kültürleri olan Romanların, Türkiye'de yoksulluk, yoksunluk, ayrımcılığın başını çektiği sosyo ekonomik sorunlarla mücadele ettiği belirtildi.
Planda, Romanların yaşadıkları yoksulluk kısırdöngüsünün kırılması, sosyal dışlanmanın ortadan kaldırılması, farklı kimlik ve kültürleriyle, toplumda ötekileştirilmeden onurlu biçimde yaşamalarının sağlanması için kurumsal ve sürdürülebilir politikaların hayata geçirilmesine öncülük etmenin CHP'nin ilkeleri arasında yer aldığı vurgulandı.
Eylem planını hayata geçirirken; belediyeler, kent konseyleri ve eşitlik birimleri gibi mekanizmalarda Romanların katılımı ve temsiliyetinin, Roman STK'ların belediyelerin karar alma süreçlerine dahil edilmesinin öncelikli hedef olarak belirlendiği ifade edildi.
Romanların, eğitim, istihdam, barınma, sağlık gibi alanlarda yaşadıkları erişim sorunlarıyla sosyal ve ekonomik yaşama yenik başlamak zorunda bırakıldığının savunulduğu eylem planında, "Oluşturulacak tüm politikalarda, Romanların, kırılgan gruplar olduğunu göz önünde bulundurmak, bunu açıkça ortaya koymak ve bu ana fikirden hareketle politikaları hayata geçirmek gerekmektedir." değerlendirmesi yer aldı.
Hükümetin açıkladığı Romanlara Yönelik Strateji Belgesi ve Eylem Planı'nda temel sorunlara yer verildiği ancak önyargı ve dışlanma başlığı bulunmadığı vurgulandı.
"Ara buluculuk modelleri"Roman mahallelerine kreş ve anaokulu yatırımlarının artırılmasının istendiği planda, Romanların yoğun yaşadığı bölgelerde 3-6 yaş çocuklara yönelik merkezlerin veya kreşlerin belediyeler tarafından kurulması önerildi.
Romanların yoğun olarak yaşadığı mahallelerdeki çocukları akademik yönden desteklemek için okul sonrası sosyal eğitim merkezleri kurulması, çocuk yaşta evliliğin önlenmesine yönelik kampanyalar düzenlenmesi, çocukların dengeli beslenmesine yönelik beslenme uzmanları ile etkinlikler düzenlenmesi, çadır ve barakalarda geçici ikamet eden gruplar için acil önlem olarak prefabrik konutlar inşa edilmesi, çadırda, barakada barınmamayı öngören tedbirlerin alınması, eğitim, istihdam ve barınma gibi temel konularda Romanların kamu hizmetlerine erişimini hızlandıracak "ara buluculuk modelleri" oluşturulması da öneriler arasında yer aldı.
Uygulamalı model önerileriRoman Eylem Planı için örnek uygulamalı model önerileri de sıralandı.
Eylem planında CHP'li belediyelerin sınırlarında yer alan yoksul, risk altındaki grupların yaşadığı, mekansal dışlanmanın adresi olan mahalleler ile merkezde yer alan mahalleler arasındaki uçurumun kapanması için "Dost Mahalle / Bizim Mahalle / Dost Kent Uygulaması" gerçekleştirileceği belirtildi. Bu çerçevede Roman nüfusun yoğun olduğu Balkan ülkelerindeki kentlerle iş birliğine gidilerek farklı uygulamalar öğrenilecek.
Plana göre, Roman vatandaşların sürdürdüğü ancak pazar imkanı bulmakta zorluk çektiği sepetçilik, hasır örgü, çiçekçilik gibi alanlarda kooperatifler kurulacak, CHP'li belediyeler bu kooperatiflere destek verecek, istihdam yaratılmasına öncülük edecek.
Oyun otobüsleriBelediyeler tarafından, kente ve imkanlara erişimden uzak kalan mahallelerde, çocukların kreş bakım ve oyun ihtiyaçlarını karşılamak üzere gezici Oyun Otobüsleri faaliyet gösterecek.
Çocuk yoksulluğunun en yoğun olduğu mahallelere, özellikle sömestir ve yaz tatili dönemlerinde oyun alanları ve seyyar yüzme havuzları oluşturulacak.
Roman gençleri, özellikle işe gidiş-geliş saatlerinin yoğun olduğu saatlerde ve sık kullanılan hatlarda toplu taşıma araçlarında müzik dinletileri yapacak.
Belediyelerin bina ve alanlarında görünür olan bu afiş-poster ve broşürlerde eşitlik, empati, önyargı gibi konulara yer verilecek, toplumda yaygın olarak kullanılan, "çingene pazarlığı, çingene parası, çingene gibi" önyargı ifadelerinin yanlışlığına vurgu yapan broşürler dağıtılacak.
Mahallelerden periyodik olarak kalkacak "Kalk gidelim, hadi gidelim" otobüsleriyle CHP'li belediyelere ait tesis, alan, birim, müze gibi yerler ziyaret edilecek.
Belediyelerin terzi, kuaför, berber, düğün kıyafeti satan işletmelerden erken yaşta evlenecek çocuklar ve ailelerine satış yapmamayı, hizmet vermemeyi seçen ve uygulayan işletmeler için teşekkür belgesi, mavi boncuk gibi ödüllendirme, sertifikalandırma modeli geliştirebilecek.
"Romanların tarihinin görünür kılınması"Risk altındaki grupların başında gelen ve derin yoksulluk yaşayan Romanların, bin yılı aşkın bir geçmişe sahip olduğu, dünyanın farklı ülkelerine dağıldığının işaret edildiği eylem planında, şu ifadelere yer verildi:
"İçlerinden ünlü, başarılı isimler çıkmış olmasına rağmen yeterince tanınmamaktadırlar. Toplumdaki önyargılar nedeniyle kimliklerini saklayan, saklamak zorunda kalan çok sayıda isim de bulunmaktadır. Romanların tarihinin görünür kılınması, özellikle sanatta, sporda, eğitimde başarı elde etmiş rol modellerin isimlerinin meydan, sokak ve caddelere verilmesi, sembolik anıt ya da heykeller dikilmesi; toplumsal hafızaya, bilinirliğe, önyargıların giderilmesine katkı sağlayacaktır. Romanların yoğun yaşadığı mahallelerde ise özellikle çocukların eğitim hayatlarını sürdürmesine, gelecek beklentilerinin gelişmesine katkı sunacaktır. Örneğin Charlie Chaplin, Ünlü Roman yönetmenler Tony Gatlif, Emir Kustirica, dünyaca ünlü Roman müzisyen Esma Redzepova, Selim Sesler, Burhan Öçal, dünya şampiyonluğu bulunan Roman sporcu-sanatçı gençler gibi."
