Bedelli askerlik yapmak için işten ayrılan işçi çalıştığı yerde bir yıl ve daha uzun süreli olarak çalışmışsa ve iş sözleşmesini bedelli askerlik için feshetmişse kıdem tazminatı almaya hak kazanır. Bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılan işçi de zorunlu askerlikteki gibi kıdem tazminatını alabilir.
İşçinin kıdem tazminatı almaya hak kazanması için İş Kanununda belirtilen koşulları sağlamış olması gerekirken iş yerinde en az bir yıldır çalışıyor olması bu şartlardan biridir.
Bunun yanı sıra son dönemdeki verilmiş olan yargı kararları incelendiğinde işçi bedelli askerlik sebebi ile ücretsiz izin kullandığı takdirde kıdem tazminatına hak kazanamamaktadır.
7146 sayılı Askerlik Kanunu’nun yanı sıra diğer bazı kanunlar ve 663 sayılı kanun hükmünde kararnamede değişiklik yapılmasına dair kanun aracılığı ile yapılan düzenleme uyarınca 1111 sayılı Askerlik Kanunu’na geçici 55. Madde eklenmiştir.
Bu kapsamda işçi, temel askerlik eğitimi devam ederken ücretsiz izinli sayılmaktadır. İşçi bedelli askerlik nedeni ile iş sözleşmesini feshederse kendisine kıdem tazminatı ödenir. Düzenleme işçiye iki seçenek sunmaktadır. İşçi iş sözleşmesini askıya alabileceği gibi iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatı alma hakkını da kullanabilmektedir.
Askerlik Dönüşü İşçinin Aynı İşe Başlaması
İşçi askeri görevi sebebi ile işten ayrıldığında ve bu görevi sona erdiği takdirde iki ay içinde işe girmek istediğini işverene yazılı olarak iletir. İşveren işçiyi aynı işe ya da benzeri işlerde boş pozisyon varsa oraya almak zorundadır.
Aranan şartların varlığına rağmen işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünden kaçındığı takdirde işe girme talebinde bulunan eski işçiye 3 aylık tazminat ödemekle yükümlü olur. Her tür askerlik görevini yerine getiren işçiler bu haktan yararlanabilmektedir.
İşçi askerlik görevini tamamladıktan sonra işe alınmadığı takdirde işe iade davası açma hakkı bulunmamaktadır. İş Kanunu 18. Madde ve devamındaki maddeler uyarınca aynı zamanda da yüksek mahkeme kararlarına göz atıldığında işçinin işe iade davası açamadığı ve iş güvencesinden yararlanamadığı anlaşılmaktadır. Bunun sebebi ise iş sözleşmesinin askerlik sebebi ile sonlandırılmış olmasıdır.
Bedelli Askerlik Sebebi ile İşten Ayrılan İşçi Hakları
7146 sayılı Bedelli Askerlik Kanunu uyarınca 2018 yılında bedelli askerlik hükümlerinden yararlanan başvuru sahiplerinin temel askerlik eğitimleri süresi içinde çalıştıkları iş yerlerinde ücretsiz izinli sayılacakları hükmü kabul edilmiştir.
Bu hüküm kapsamında kanundan kaynaklanan askıda kalma durumu ortaya çıkarken işçi iş görme borcu yönünden işveren de ücret ödeme borcu açısından askıda kalma durumu ile karşılaşır.
26.06.2019 tarihinde 7179 sayılı kanunun 9. Maddesi uyarınca bedelli askerlik kanununda yapılan güncellemeler söz konusu olmuştur. Temel askerlik süresinin bir ay olarak belirlendiği bu yeni düzenleme uyarınca da bedelli askerlik ücretini peşin ödeyen ve bir aylık süreyle askerlik hizmetini yerine getirenler askerlik görevini yapmış sayılacaktır.
Yeni düzenleme kapsamında da askerlik görevini bedelli olarak yapanlar için izinli sayılacaklarına yönelik bir düzenleme bulunmamaktadır. Yeni düzenleme uyarınca işçinin bedelli askerlik görevini yerine getirmek için işten ayrılması durumunda kıdem tazminatı alma hakkı kazanacağı yönündeki görüş öne çıkar.
Eski İş Kanunu 1475 sayılıdır. Bu kanunun 14. Maddesi ise halen yürürlüktedir. Bu maddeye göre muvazzaf askerlik hizmeti sebebi ile iş sözleşmesini fesheden işçi kıdem tazminatı alır. Fiilen askerlik hizmeti yapmayan işçiler kıdem tazminatı alamazken bedelli askerlik yapan işçi için de kıdem tazminatı hakkı söz konusu olmaktadır.
Bedelli askerlik dolayısıyla başta kıdem tazminatı olmak üzere işçilik haklarında herhangi bir kayıp yaşanmaması için iş avukatı yardımıyla hareket etmek faydalı olacaktır. Ayrıca Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin bedelli askerlik ve kıdem tazminatına ilişkin vermiş olduğu 05.11.2015 tarihli kararı şu şekildedir:
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine, 05/11/2015 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
