Türev, değerini dayanak varlıktan alan bir finansal sözleşmedir. Dayanak varlık, hisse senetleri ve tahvillerden emtia ve para birimlerine kadar her şey olabilir. Türevler, riski yönetmek ve dayanak varlığın gelecekteki fiyat hareketleri üzerine spekülasyon yapmak için kullanılır. Bu makalede, farklı türev türlerini ve kullanımlarını daha ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.

Vadeli İşlemler

Vadeli işlem sözleşmeleri, dayanak varlığı gelecekte belirli bir tarihte belirli bir fiyattan almak veya satmak için yapılan anlaşmalardır. Genellikle petrol, altın ve buğday gibi emtiaların yanı sıra döviz ve faiz oranları gibi finansal araçlar için kullanılırlar.

Vadeli işlem sözleşmeleri, dayanak varlıktaki fiyat hareketlerine karşı korunma sağlayarak riski yönetmek için kullanılır. Bu, dayanak varlığın fiyatı yükselirse, vadeli işlem sözleşmesinde uzun pozisyon sahibi kâr ederken, kısa pozisyon sahibinin para kaybedeceği anlamına gelir. Tersine, dayanak varlığın fiyatı düşerse, uzun pozisyon sahibi para kaybedecek, kısa pozisyon sahibi ise kar edecektir. Bu, piyasa katılımcılarının dayanak varlıktaki fiyat hareketlerine maruz kalmalarını azaltmalarına olanak tanıyarak önemli bir risk yönetimi aracı haline getirir.

Opsiyonlar

Opsiyon, sahibine dayanak varlığı belirli bir tarihte veya öncesinde belirli bir fiyattan alma veya satma hakkı veren ancak yükümlülüğü olmayan bir sözleşmedir. İki tür opsiyon vardır: alım opsiyonları ve satım opsiyonları. Alım opsiyonu sahibine dayanak varlığı belirli bir fiyattan satın alma hakkı verirken, satım opsiyonu sahibine dayanak varlığı belirli bir fiyattan satma hakkı verir. Opsiyonlar, dayanak varlığın gelecekteki fiyat hareketleri hakkında spekülasyon yapmak için kullanılır.

Daha agresif yatırımcılar için geleneksel opsiyonlardan farklı olarak ikili opsiyonlar gibi ileri seviye yatırım araçları da mevcuttur. İkili opsiyonlarda kontrat süreleri geleneksel opsiyonlara göre çok daha kısadır ve derin bir piyasa bilgisi gerektirir. İkili opsiyonlarda ticaret yapacak yatırımcıların ikili ticaret eğitimi gibi rehberlerden faydalanması şiddetle tavsiye edilir.

Takaslar

Swap, iki tarafın dayanak varlığın performansına bağlı olarak nakit akışlarını değiştirmeyi kabul ettiği bir finansal sözleşmedir. En yaygın swap türü, iki tarafın sabit faiz ödemelerini değişken faiz ödemeleriyle değiştirmeyi kabul ettiği faiz oranı takasıdır. Swaplar, bir yatırımın nakit akışı profilini değiştirerek riski yönetmek için kullanılır. Örneğin, değişken faizli borcu olan bir şirket, değişken faizli ödemelerini sabit faizli ödemelerle değiştirmek için bir faiz oranı takasına girebilir ve böylece faiz oranı riskine maruz kalmasını azaltabilir. Benzer şekilde, sabit gelirli menkul kıymet portföyüne sahip bir yatırımcı, sabit oranlı ödemelerini değişken oranlı ödemelerle değiştirmek için bir faiz oranı takasına girebilir ve böylece faiz oranı riskine maruz kalma oranını artırabilir.

Forwards

Forward sözleşmesi, dayanak varlığı gelecekte belirli bir tarihte belirli bir fiyattan almak veya satmak için yapılan bir anlaşmadır. Forward sözleşmeleri vadeli işlem sözleşmelerine benzer ancak bir borsa yerine tezgah üstü (OTC) işlem görürler. Dayanak varlıktaki fiyat hareketlerine karşı korunma sağlayarak riski yönetmek için kullanılırlar.

Forward sözleşmeler genellikle dayanak varlıktaki fiyat hareketlerine karşı korunma ihtiyacı duyan ancak uygun bir vadeli işlem sözleşmesi bulamayan piyasa katılımcıları tarafından kullanılır. Örneğin, mahsulünü gelecekte belirli bir fiyattan satmak isteyen bir çiftçi, mahsulünü vadeli işlemler piyasasında satmak yerine bir alıcıyla forward sözleşmesi yapabilir.

CFD'ler

CFD veya fark sözleşmesi, iki taraf arasında, sözleşme anında ve vade sonunda bir dayanak varlığın fiyatındaki farkı takas etmek için yapılan bir sözleşmedir. CFD'ler, dayanak varlığa gerçekten sahip olmadan fiyat hareketleri üzerine spekülasyon yapmak için kullanılır.

Genellikle hisse senetleri, endeksler ve para birimleri ticareti için kullanılırlar. CFD'ler, yatırımcıların dayanak varlıkta uzun veya kısa pozisyon almalarına izin verir, yani hem yükselen hem de düşen fiyatlardan kar edebilirler. Bu, onları kısa vadeli fiyat hareketlerinden yararlanmak isteyen tüccarlar arasında popüler bir seçim haline getirir. Ancak, CFD'lerin yüksek riskli yatırımlar olarak kabul edildiğini ve tüm yatırımcılar için uygun olmayabileceğini unutmamak önemlidir.