Seda Başgöze'nin kaleminden..
Zaman zaman sabah yorgun uyandığınız, yatağınızdan isteksizce kalktığınız, gün içerisinde yaptığınız aktivitelerden keyif alamadığınız oluyor mu? Cevabınız evet ise öncelikle bilmenizi isterim ki yalnız değilsiniz. Çoğumuz gün sonunda kendimizi sadece fiziksel olarak değil, zihinsel olarak da tükenmiş hissediyoruz. Bu durumun birçok sebebi olmakla birlikte genel olarak modern yaşamın getirdiği yoğun tempo, bitmeyen sorumluluklar ve dijital çağın sürekli uyarıcıları zihinsel yorgunluğu kaçınılmaz hale getiriyor.
Zihinsel yorgunluk, aşırı bilgi yüklemesi, sürekli karar verme zorunluluğu ve stresin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Beynimiz, sınırlı bir bilişsel enerjiye sahiptir ve aşırı kullanım sonucunda karar verme yetimizi, odaklanma becerimizi ve duygusal dengemizi kaybetmemize neden olabilir. Eğer bu süreç uzun süre devam ederse son zamanlarda sosyal medyada ya da günlük yaşamınızda sıklıkla duyabildiğiniz bir kavram olan tükenmişlik sendromu kaçınılmaz hale gelir. Tükenmişlik sendromu, sürekli stres ve baskı altında kalmanın bir sonucu olarak gelişir ve genellikle motivasyon kaybı, duygusal çöküş, verimlilik düşüşü ve hatta fiziksel belirtilerle kendini gösterir. İş hayatında, akademik ortamda ya da kişisel yaşantımızda, zihinsel yorgunlukla başa çıkmayı öğrenmek, uzun vadeli psikolojik sağlığımız için kritik öneme sahiptir. Öncelikle bu süreçler yaşam kalitenizi olumsuz etkilemeye başladıysa ve işlevselliğinizi bozuyorsa süreçte bir psikologdan destek almak gerekebilir. Ancak çok yoğun yaşamıyorsanız ve henüz işlevselliğiniz bozulmadıysa sizi biraz daha iyi hissettirebilecek birkaç önerim olacaktır.
İlk olarak zihnimizin sürekli aktif olması, onu daha üretken hale getirmez. Bilinçli şekilde molalar vermek, beyne kendini toparlama fırsatı tanır. Pomodoro tekniği gibi zaman yönetimi yöntemleriyle kısa aralar vererek, zamanınızı daha iyi yönetebilir ve çalışma verimliliğinizi artırabilirsiniz. Günlük yaşamın bir getirisi olarak maruz kaldığımız akıllı telefonlar ya da ekran kullanımlarımızın uzun saatler alması zihni gereğinden fazla uyarır. Günde en az bir saat dijital detoks yaparak zihninizi dinlendirebilirsiniz. Bu geçen zamanda ekran kullanımına alternatif olarak doğada yürüyüş yapmak veya bir kitap okumak, zihni rahatlatmaya yardımcı olacaktır. Bir diğer yöntem ise Mindfulness (bilinçli farkındalık) meditasyonu, zihinsel yorgunluğu azaltmanın bilimsel olarak kanıtlanmış bir yoludur. Günlük birkaç dakika derin nefes egzersizleri yapmak bile beden farkındalığımızı artırmaya ve stresi azaltmaya yardımcı olabilir. Dinlenmenin en önemli parçalarından bir diğeri ise beynin en iyi dinlendiği zaman olan uykudur. Ancak kaliteli uyku, yalnızca saatlerle değil, uyku hijyeniyle de ilgilidir. Mavi ışığı azaltmak, düzenli uyku saatlerine sadık kalmak ve uyumadan önce rahatlatıcı aktiviteler yapmak, zihninizi daha iyi dinlendirmenize, sabahları dinlenmemiş olarak uyanmaların azaltılmasına yardımcı olur. Psikolojik sağlamlığı desteklerken kendimize vakit ayırmak, sanat, müzik, spor ya da doğayla vakit geçirmek, zihinsel enerjiyi tazelemenin en iyi yollarından biridir. Zihninize rutin dışında keyif veren bir uğraş sunarak yorgunluk hissini azaltabilirsiniz. Bazen de tükenmişlik hissinin en büyük kaynağı, kendimize yüklediğimiz ağır beklentiler olur. Mükemmel olmak zorunda değilsiniz; kendi sınırlarınızı anlamak ve kabul etmek zihinsel sağlığınızı korumanıza yardımcı olur. Sağlıklı bir beyin için dengeli beslenmek önemlidir. Günlük egzersizler ve sporla da beslenmeyi destekleyerek güzel sonuçlar alabilirsiniz. Son olarak duygularınızı ve düşüncelerinizi yazıya dökmek, zihni boşaltmanın etkili yollarından biridir. Günlük tutmak veya stresli düşünceleri kağıda aktarmak, zihinsel rahatlama sağlar.
Zihinsel yorgunluk, günümüz dünyasında kaçınılmaz gibi görünse de, bilinçli stratejilerle bunun önüne geçmek mümkündür. Beyninizi dinlendirmek için kendinize zaman ayırmalı, sınırlar koymalı ve stres yönetimini öğrenmelisiniz. Unutmayın, zihinsel sağlığınız genel yaşam kalitenizi belirleyen en önemli faktörlerden biridir. Kendinize iyi bakın ve zihninizi hak ettiği şekilde dinlendirin. Psikolojiye dair bir başka yazımda görüşmek üzere..
